Podsumowanie XLIII posiedzenia Sejmu

Uchwalenie „tarczy antyinflacyjnej”, czyli pakietu ustaw będących odpowiedzią na dotykający Polskę i inne państwa europejskie problem wzrostu cen, było jednym z najważniejszych punktów 43. posiedzenia Sejmu, przeprowadzonego w dniach 30 listopada oraz 1, 2, 8 i 9 grudnia. Posłowie zdecydowali także o utworzeniu Funduszu Kompensacyjnego Szczepień Ochronnych, uchwalili ustawę o ochotniczych strażach pożarnych oraz zdecydowali o powołaniu policyjnego Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości.

Uchwalone ustawy

Czasową obniżkę akcyzy na energię elektryczną i niektóre paliwa silnikowe (m.in. olej napędowy, benzynę silnikową, gaz skroplony LPG), zwolnienia dla energii elektrycznej wykorzystywanej przez gospodarstwa domowe oraz wyłączenie z opodatkowania paliw podatkiem od sprzedaży detalicznej przewiduje uchwalona przez Sejm 

ustawa o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw. Ustawa zobowiązuje także sprzedawców paliw do poinformowania klientów o czasowym obniżeniu podatku akcyzowego oraz o zawieszeniu opodatkowania sprzedaży tych paliw podatkiem od sprzedaży detalicznej. Celem ustawy jest zahamowanie wzrostu cen prądu i paliw, wynikającego z sytuacji na światowych rynkach, co z kolei przełoży się na zmniejszenie inflacji. W przyjętej w III czytaniu poprawce Sejm zdecydował także o rozszerzeniu rekompensat dla podmiotów dotkniętych stanem wyjątkowym przy granicy z Białorusią.

Ustawa o dodatku osłonowym jest odpowiedzią na obserwowany w 2021 r. na unijnym i krajowym rynku znaczący wzrost cen energii elektrycznej i gazu ziemnego oraz węgla. Jej istotną częścią jest wprowadzenie definicji ubóstwa energetycznego, która ułatwi ustanawianie innych form wsparcia w przyszłości. Przyjęte przepisy przewidują, że w 2022 r. gospodarstwom domowym jednoosobowym, w których dochód miesięczny nie przekracza 2,1 tys. zł oraz gospodarstwom wieloosobowym o dochodzie miesięcznym do 1,5 tys. zł na osobę, wypłacany będzie dodatek osłonowy. Świadczenie to ma wynosić 400 zł dla gospodarstwa jednoosobowego, 600 zł dla gospodarstwa, 2- i 3-osobowego, 850 zł dla gospodarstwa 4- i 5-osobowego, oraz 1 150 zł dla gospodarstwa, w którym jest co najmniej sześć osób. Dla gospodarstw domowych zagrożonych ubóstwem energetycznym i wykorzystujących do ogrzewania węgiel kwoty te wynosić będą odpowiednio 500 zł, 750 zł, 1062,50 zł i 1437,50 zł. Ustawa wprowadza także mechanizm „złotówka za złotówkę”, dzięki któremu odpowiednio pomniejszone świadczenie będzie przysługiwało także gospodarstwom domowym, w których progi dochodowe zostaną przekroczone. Ze wsparcia w postaci dodatku osłonowego wg szacunków rządu skorzysta blisko 7 mln gospodarstw domowych.

Elektronizację wewnątrzunijnych przemieszczeń wyrobów akcyzowych z zapłaconą akcyzą oraz wprowadzenie preferencji podatkowych dla małych producentów napojów alkoholowych zakłada druga z uchwalonych podczas 43. posiedzenia Sejmu ustawa o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw. Na obniżeniu wysokości akcyzy skorzystają m.in. producenci win, miodów pitnych i wódek regionalnych.

Utworzenie Funduszu Kompensacyjnego Szczepień Ochronnych zakłada ustawa o zmianie ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz niektórych innych ustaw. Przyjęte rozwiązania mają na celu umożliwienie osobom zaszczepionym uzyskanie świadczenia pieniężnego w przypadku zaistnienia niepożądanych odczynów poszczepiennych, bez konieczności uruchamiania długotrwałej procedury postępowania przed sądami powszechnymi. Świadczenie będzie przysługiwać osobom, u których działania niepożądane po podaniu szczepionki spowodowały konieczność hospitalizacji przez okres nie krótszy niż 14 dni albo u których wystąpił wstrząs anafilaktyczny. Świadczeniami objęte będą wykonane po 26 grudnia 2020 r. szczepienia przeciwko COVID-19, a docelowo, od 1 stycznia 2023 r. rutynowe szczepienia obowiązkowe, nieobowiązkowe szczepienia akcyjne organizowane i finansowane przez państwo sytuacji epidemii (np. przeciw odrze, meningokokom lub COVID-19) oraz szczepienia akcyjne, które mogą być potencjalnie wprowadzane w stanie epidemii na podstawie obowiązujących przepisów. Suma świadczenia uzależniona będzie m.in. od długości hospitalizacji i wyniesie od 3 tys. do 100 tys. zł. Niezależnie od uzyskanego świadczenia osoba, u której wystąpiły niepożądane odczyny poszczepienne, będzie mogła dochodzić swoich praw przed sądem.

Powyższe ustawy Sejm uchwalił w czwartek, 9 grudnia. Pozostałe zostały przyjęte w czwartek, 2 grudnia.

Ustawa o zmianie ustawy - Kodeks cywilny, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw ma na celu przede wszystkim doprecyzowanie niektórych przepisów prawa cywilnego. Dotyczą one m.in. przerywania i zawieszania biegu przedawnienia przez wierzycieli składających kolejne wnioski o zawezwanie do próby ugodowej oraz zniesienia wymogu aktu notarialnego w przypadku gruntów rolnych, mających wchodzić w skład rolniczej spółdzielni produkcyjnej. Rozszerzona zostanie także definicja wyzysku – uznane za niego będą mogły zostać także np. nieuczciwe praktyki marketingowe, polegające na nakłanianiu osób starszych do zakupu towarów po zawyżonych cenach, oferowanie osobom w trudnej sytuacji pożyczek chwilowych przez instytucje parabankowe czy też pożyczanie niewielkich kwot pod zastaw nieruchomości, a także nieuczciwe umowy franczyzy. Sejm w III czytaniu przyjął poprawki do ustawy zmieniające przepisy ustaw o Państwowym Ratownictwie Medycznym, o szczególnych rozwiązaniach związanych ze zwalczaniem COVID-19, o zawodach lekarza i lekarza dentysty, ustawy dotyczącej zapewnienia kadr medycznych w stanie epidemii oraz Prawa o szkolnictwie wyższym. Zmiany mają na celu m.in. wprowadzenie ułatwień dla dyspozytorni ratownictwa medycznego oraz wydłużenie terminów dla świadczeniodawców do składania wniosków dotyczących rozliczeń.

Ustawa o zmianie niektórych ustaw w związku z przedłużeniem realizacji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 - 2020 ma na celu rozszerzenie zakresu wsparcia w ramach PROW 2014-2020 przedłużonego do 31 grudnia 2022 r. Przyjęte rozwiązania umożliwią ponadto rolnikom załatwianie spraw on-line w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, ponadto uproszczone zostaną procedury związane z przeciwdziałaniem skutkom suszy oraz zwiększające retencję wód.

Ustawa o ochotniczych strażach pożarnych ma na celu uregulowanie w jednym akcie prawnym rozproszonych dotychczas przepisów określających relacje między OSP działającymi w formie stowarzyszeń, jednostkami samorządu terytorialnego oraz Państwową Strażą Pożarną będącą częścią administracji rządowej. Ustawa przyznaje także świadczenie ratownicze w wysokości 200 zł strażakom ochotnikom, którzy osiągnęli wiek emerytalny i przez co najmniej 25 lat (w przypadku mężczyzn) oraz 20 lat (w przypadku kobiet) uczestniczyli w działaniach lub akcjach ratowniczych. Świadczenie to przysługiwać będzie także ratownikom górskim (członkom TOPR i GOPR).

Powołanie nowej policyjnej struktury zajmującej się walką z przestępczością internetową przewiduje ustawa o zmianie niektórych ustaw w związku z powołaniem Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości. Przyjęte rozwiązania przewidują m.in. zapewnienie funkcjonariuszom CBZC specjalizującym się w informatyce konkurencyjnych płac. Ustawa zakłada powołanie w ramach Policji nowego rodzaju służby, tj. służby zwalczania cyberprzestępczości. Odrębny od innych rodzajów służb będzie zarówno zakres wykonywanych zadań, jak też system rekrutacji i szkolenia funkcjonariuszy oraz konkurencyjny system wynagrodzeń. Przewiduje się także ustanowienie jednolitej w skali kraju jednostki organizacyjnej Policji: Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości (CBZC).

Ustawa o ustanowieniu "Programu modernizacji Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Ochrony Państwa w latach 2022 - 2025", o ustanowieniu „Programu modernizacji Służby Więziennej w latach 2022 - 2025” oraz o zmianie ustawy o Policji i niektórych innych ustaw przewiduje przeznaczenie ponad 10 mld zł na modernizację podległych Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji służb, w tym 6,4 mld zł dla Policji, ponad 1,4 mld zł dla Straży Granicznej ponad 1,9 mld zł dla Państwowej Straży Pożarnej, prawie 1,9 mld zł dla Służby Więziennej oraz 214 mln zł dla Służby Ochrony Państwa. Sejm zdecydował także o ustanowieniu Medalu imienia podkom. Policji Andrzeja Struja. Odznaczenie będzie przyznawane funkcjonariuszom za podjęcie poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia z narażeniem własnego życia lub zdrowia, a także za podjęcie tych czynności w czasie służby, ze szczególnym narażeniem własnego życia lub zdrowia. Projekt ustawy rozpatrywany był w trybie pilnym.

Ustawa o zmianie ustawy - Prawo zamówień publicznych oraz ustawy o niektórych umowach zawieranych w związku z realizacją zamówień o podstawowym znaczeniu dla bezpieczeństwa państwa spowoduje uproszczenie, urealnienie i dostosowanie do wymogów wynikających z prawa UE procedur stosowanych przy pozyskiwaniu sprzętu wojskowego mającego wpływ na podstawowy interes bezpieczeństwa.

Ustawa o wyrobach winiarskich kompleksowo reguluje zagadnienia związane z produkcją tego rodzaju produktów. Zastąpi ona obowiązującą dotychczas ustawę o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich. Uchwalone przepisy ułatwią życie producentów wina, cydru i perry, m.in. przez uproszczenie wymagań dotyczących wpisów do rejestrów oraz ułatwienie sprzedaży wyrobów bezpośrednio restauratorom. Ustawa dostosowuje polskie prawo do przepisów UE.

Celem o zmianie ustawy o scalaniu i wymianie gruntów, ustawy o utracie mocy prawnej niektórych ksiąg wieczystych oraz ustawy o drogach publicznych jest usprawnienie i przyspieszenie postępowań scaleniowych. Ustawa reguluje także kwestię opłat za zajęcie pasa drogowego dla obiektów i urządzeń infrastruktury telekomunikacyjnej.

Dostosowanie polskich przepisów antydopingowych do aktualnych standardów światowych przewiduje ustawa o zmianie ustawy o zwalczaniu dopingu w sporcie. Zmiany dotyczą m.in. dostosowania standardów Polskiego Laboratorium Antydopingowego do Międzynarodowego Standardu dla Laboratoriów zmienionego przez Światową Agencję Antydopingową.

I czytania

Rządowy projekt ustawy o wyrobach medycznych wykonuje prawo UE i ma na celu zapewnienie sprawnego funkcjonowania rynku wewnętrznego wyrobów medycznych i wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro. Projekt wskazuje urząd Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych jako właściwy w sprawach określonych w projekcie. Projekt został skierowany do dalszych prac w Komisji Zdrowia.

Celem poselskiego projektu ustawy o Polskim Instytucie Rodziny i Demografii jest, zgodnie z uzasadnieniem, powołanie instytucji kompleksowo zajmującej się badaniem zjawisk demograficznych (zwłaszcza niskiej dzietności), ich wpływu na sytuację społeczeństwa oraz wypracowywaniem sposobów radzenia sobie z zaistniałą sytuacją. Podstawowym zadaniem PIRiD ma być prowadzenie studiów nad procesami zachodzącymi w sferze demografii w jej społeczno-kulturowym kontekście. Po odrzuceniu przez Sejm wniosku o odrzucenie w I czytaniu, projektem zajmie się Komisja Polityki Społecznej i Rodziny.

Sejm przeprowadził łączną debatę nad projektami dotyczącymi wprowadzenia instytucji sądów pokoju. Izba w I czytaniu zapoznała się z przedstawionymi przez Prezydenta projektami ustawy o sądach pokoju oraz ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę o sądach pokoju, z poselskim projektem ustawy o obywatelskich sędziach handlowych oraz z dwoma poselskimi projektami ustaw o sądach pokoju. Zgodnie z propozycją głowy państwa, sądy pokoju miałyby się zajmować rozstrzyganiem głównie spraw o wykroczenia oraz wybrane występki, gdy wartość szkody nie przekracza równowartości 10 tys. zł. Instytucje te rozpatrywałyby też część spraw cywilnych. Instancją odwoławczą od rozstrzygnięć sądów pokoju mają być sądy rejonowe. Sędziowie pokoju byliby wybierani w wyborach powszechnych, dotyczyłyby ich także wszelkie posiadane obecnie przez sędziów gwarancje niezawisłości. Wszystkie projekty zostały skierowane do dalszych prac w Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka.

Według uzasadnienia, celem obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw było rozciągnięcie normy konstytucyjnej dotyczącej prawnej ochrony życia także na dzieci w okresie prenatalnym oraz objęcie ich przepisami Kodeksu karnego, chroniącymi zdrowie i życie ludzkie. Sejm zdecydował o odrzuceniu projektu w I czytaniu.

Stanowiska Senatu

Sejm odrzucił senackie poprawki do ustawy o zmianie ustawy o ochronie granicy państwowej oraz niektórych innych ustaw.

Posłowie przyjęli część poprawek do ustawy o wsparciu przygotowania III Igrzysk Europejskich w 2023 r. Ustawa zapewni województwom małopolskiemu i śląskiemu oraz miastu Kraków warunki dla właściwej organizacji zawodów.

Izba zaakceptowała część senackich poprawek do ustawy o zmianie ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych oraz niektórych innych ustaw. Wprowadza ona m.in. możliwość ustanawiania stref czystego transportu we wszystkich gminach, bez względu na liczbę mieszkańców, reguluje także kwestie instalacji punktów ładowania samochodów elektrycznych w budynkach wielorodzinnych.

Sejm przyjął część poprawek do ustawy o szczególnych zasadach wynagradzania osób realizujących zadania z zakresu cyberbezpieczeństwa. Przewiduje ona m.in. wprowadzanie świadczenia teleinformatycznego – dodatku do uposażenia lub wynagrodzenia osób zajmujących się cyberbezpieczeństwem państwa.

Posłowie zgodzili się z większością wprowadzonych przez Senat poprawek do ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw – przede wszystkim o charakterze doprecyzowującym.

Izba przyjęła wszystkie poprawki do ustawy o zmianie ustawy – Prawo energetyczne. Ustawa ma zabezpieczyć odbiorców paliwa gazowego, zwłaszcza gospodarstwa domowe, przed skokowymi wzrostami cen gazu.

Posłowie przyjęli także poprawkę do ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, Określa ona należące do rolnika zwierzęta oraz przedmioty niepodlegające egzekucji komorniczej.

Sejm przyjął większość poprawek legislacyjnych do ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw. Przyjęta ustawa uzupełnia przepisy dotyczące rozliczania świadczeń przyznanych z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na rzecz ochrony miejsc pracy w związku z pandemią.

Sejm odrzucił wszystkie poprawki Senatu do ustawy o świadczeniu wyrównawczym dla osób uprawnionych do wcześniejszej emerytury z tytułu opieki nad dziećmi wymagającymi stałej opieki. Świadczenie to ma wyrównywać wysokość osobom otrzymującym ten rodzaj emerytury do wysokości świadczenia pielęgnacyjnego.

Sejm odrzucił uchwałę Senatu o odrzuceniu ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja wprowadza m.in. nowy sposób rozliczeń dla prosumentów.

Posłowie nie zgodzili się też ze stanowiskiem Senatu, który podjął uchwałę o odrzuceniu ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw. Uchwalona ustawa podnosi wysokość akcyzy na wyroby alkoholowe oraz papierosy i tytoń.

Uchwały Sejmu

Posłowie w bloku głosowań 9 grudnia podjęli trzy uchwały: wzywającą reżim białoruski do zaprzestania represji wobec Andżeliki Borys i Andrzeja Poczobuta oraz innych więźniów politycznych (przez aklamację); w sprawie upamiętnienia ofiar stanu wojennego, w tym ofiar pacyfikacji Kopalni "Wujek", w czterdziestą rocznicę jego wprowadzenia oraz w sprawie wezwania państw Unii Europejskiej do zawieszenia unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS) i podjęcia działań na rzecz reformy. Posłowie dokonali także zmian w składach komisji sejmowych (2 grudnia).

Sejm uczcił chwilą ciszy pamięć Ryszarda Brzuzego, zmarłego posła X kadencji.

Informacja bieżąca i pytania w sprawach bieżących

Przedmiotem przedstawionej podczas 43. posiedzenia informacji bieżącej był aktualny stan walki z pandemią COVID-19 w Polsce. O informację wnioskował Klub Parlamentarny Lewica.

Pytania ws. bieżących dotyczyły m.in. rozwoju gospodarki wodorowej, wpływu „Polskiego ładu” na losy 1 proc. dla organizacji pożytku publicznego, warunków skoszarowania i wyżywienia służb mundurowych strzegących granicy polsko-białoruskiej, a także spaw związanych z ochroną zdrowia: opieki pediatrycznej, przygotowania Państwowego Ratownictwa Medycznego, rehabilitacji po COVID oraz kampanii „Szczepimy się”.