Podsumowanie XXXVII posiedzenia Sejmu

fot. Kancelaria Sejmu/Aleksander Zieliński

Uchwalenie ustawy o rekompensatach dla przedsiębiorców z terenów objętych stanem wyjątkowym, zmiany w przepisach budowlanych pozwalające na budowę domów do 70 mkw bez pozwolenia oraz początek prac nad kolejnymi projektami w ramach programu „Polski ład”, w tym nad reformą podatków, rodzinnym kapitałem opiekuńczym i mieszkaniem bez wkładu własnego, były najistotniejszymi punktami 37. posiedzenia Sejmu. Posłowie obradowali w dniach 15 - 17 września.

Uchwalone ustawy

Podczas głosowań przeprowadzonych 17 września Sejm uchwalił 12 ustaw.
 
Przedsiębiorcy z terenów objętych stanem wyjątkowym wprowadzonym na początku września na terenie części województw podlaskiego i lubelskiego otrzymają rekompensaty za utracone wpływy – Sejm jednogłośnie uchwalił ustawę o rekompensacie dla podmiotów świadczących usługi albo prowadzących działalność gospodarczą w związku z wprowadzeniem stanu wyjątkowego na

obszarze części województwa podlaskiego oraz części województwa lubelskiego w 2021 r. Wysokość rekompensaty wyniesie 65 proc. średniego miesięcznego przychodu ze świadczonych usług lub prowadzonej działalności w czerwcu, lipcu i sierpniu 2021 r. Pomoc skierowana 

będzie przede wszystkim do podmiotów świadczących usługi turystyczne, hotelarskie i gastronomiczne. Podmiotom, którym wypłacono rekompensatę, nie będzie przysługiwać roszczenie od Skarbu Państwa o odszkodowanie za spowodowane wprowadzeniem stanu wyjątkowego straty majątkowe oraz utracone korzyści. Projekt wpłynął do Sejmu jako pilny, co zgodnie z Konstytucją oznacza skrócenie terminu jej rozpatrzenia przez Senat do 14 dni, a terminu podpisania przez Prezydenta do 7 dni.

Kolejną z ustaw uchwalonych w ramach programu „Polski ład” jest nowelizacja Prawa budowlanego oraz ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Przyjęte rozwiązania umożliwią budowę domów jednorodzinnych o powierzchni zabudowy do 70 mkw na podstawie zgłoszenia. Nie będzie wymagane uzyskanie pozwolenia na budowę, ustanawianie kierownika budowy ani prowadzenie dziennika budowy.

Posłowie znowelizowali ustawę o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz niektóre inne ustawy. Celem zmian jest wsparcie jednostek samorządu terytorialnego oraz dostosowanie systemu ich dochodów do planowanego wprowadzenia rozwiązań zawartych w programie „Polski ład”. Ustawa przewiduje m.in. wprowadzenie subwencji rozwojowej, stanowiącej nową część subwencji ogólnej. Uchwalone przepisy mają też zwiększyć przewidywalność dochodów samorządów oraz zagwarantować, że wpływy z podatków PIT i CIT nie będą niższe niż uzyskane w latach poprzednich.

Sejm znowelizował także Kodeks karny. Przyjęte zmiany zaostrzają konsekwencje karne popełnienia przestępstw korupcyjnych. Skazanie za tego rodzaju przestępstwo skutkować będzie obligatoryjną utratą pracy, a w przypadku recydywy dożywotnim zakazem pracy w instytucjach publicznych. Osoby skazane za korupcję nie będą też mogły ubiegać się w o środki publiczne w ramach przetargów. Celem projektu jest także wyeliminowanie potencjalnych obszarów konfliktów interesów dotyczących osób publicznych m.in. przez zakazanie parlamentarzystom i samorządowcom pracy w spółkach z co najmniej 10 proc. udziałem skarbu państwa lub samorządu. Poziom jawności życia publicznego wzrośnie m.in. dzięki obowiązkowi prowadzenia i aktualizacji rejestrów wpłat przez partie polityczne. Zarówno partie jak i samorządy będą też miały też obowiązek prowadzenia rejestru zawieranych umów i udostępniania ich w Biuletynie Informacji Publicznej.

Izba uchwaliła nowelizację ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci i niektórych innych ustaw, wprowadzającą zmiany w programie Rodzina 500 plus. Zgodnie z przyjętymi przepisami za obsługę programu odpowiadać będzie Zakład Ubezpieczeń Społecznych, wnioski o wypłatę świadczenia składać będzie można wyłącznie przez internet, a środki wypłacane będą tylko w formie bezgotówkowej na rachunek bankowy.

Celem ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw jest dostosowanie przepisów do obecnej sytuacji migracyjnej występującej na granicy zewnętrznej UE. Według wnioskodawców proponowane przepisy zapewnią dostęp do właściwych procedur uchodźczych cudzoziemcom przybywającym do Polski, by poszukiwać ochrony przed prześladowaniem. Z drugiej zaś strony projektowe rozwiązania mają przeciwdziałać nadużywaniu instytucji ochrony międzynarodowej przez migrantów ekonomicznych. Po wejściu w życie nowelizacji cudzoziemiec zatrzymany po nielegalnym przekroczeniu granicy zewnętrznej UE będzie zobowiązany do opuszczenia terytorium Polski i objęty czasowym zakazem wjazdu do państw strefy Schengen.

Sejm znowelizował ustawę o podatku akcyzowym. Jak uzasadniają wnioskodawcy, proponowane przepisy wychodzą naprzeciw oczekiwaniom podmiotów prowadzących działalność w formie składu podatkowego i mają umożliwić kontynuację działalności przez podmiot niebędący następcą prawnym dotychczasowego podmiotu prowadzącego skład, np. w przypadku zbycia nieruchomości. Kontynuacja działalności w formie składu podatkowego nie będzie wymagała zakończenia procedury zawieszenia poboru akcyzy w stosunku do wyrobów akcyzowych znajdujących się w tym składzie podatkowym.

Zmiana w ustawie o transporcie drogowym wykonuje dyrektywy unijne w sprawie wstępnej kwalifikacji i okresowego szkolenia kierowców niektórych pojazdów drogowych do przewozu rzeczy lub osób oraz w sprawie praw jazdy. Ustawa wprowadza też zmiany w zakresie szkolenia osób zamierzających wykonywać lub wykonujących przewóz drogowy na stanowisku kierowcy oraz nadzoru nad ośrodkami szkolenia. Przyjęte przepisy umożliwią m.in. odbywanie kursów szkoleń przez kierowców zawodowych w formie online.

Umożliwienie zdalnego załatwiania niektórych spraw obywatelskich przewiduje ustawa o zmianie ustawy o dowodach osobistych, ustawy o ewidencji ludności, ustawy - Prawo o aktach stanu cywilnego oraz niektórych innych ustaw. Ułatwienia dotyczyć będą danych zawartych w rejestrach: PESEL, Dowodów Osobistych oraz Stanu Cywilnego.

Posłowie uszczelnili przepisy ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni. Przyjęte rozwiązania m.in. uniemożliwią omijanie zakazu handlu pod pretekstem świadczenia usług pocztowych. Działalność handlową w niedziele i święta będą mogły prowadzić jedynie te placówki, w których świadczenie usług pocztowych jest przeważającą działalnością.

Nowelizacja ustawy Prawo lotnicze oraz ustawy o Straży Granicznej dostosowuje polskie prawo do przepisów unijnych w zakresie sprawdzania przeszłości osób wykonujących zadania związane z ochroną lotnictwa cywilnego.

Sejm wyraził ustawową zgodę na ratyfikację Europejskiej Konwencji o ochronie dziedzictwa audiowizualnego. Dotyczy ona ujednolicenia standardów przekazywania i przechowywania dzieł audiowizualnych, w tym kinematograficznych.

I czytania

Sejm przeprowadził I czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw. Rządowe przedłożenie jest jednym z fundamentów programu „Polski ład”. Wśród szeregu zmian w przepisach podatkowych w projekcie znalazły się: podwyższenie do 30 000 zł kwoty wolnej od podatku dla podatników obliczających podatek według skali podatkowej, podwyższeniu tzw. drugiego progu podatkowego do wysokości 120 000 zł, wprowadzenie ulgi dla klasy średniej, zmiana zasad ustalania podstawy wymiaru składki zdrowotnej dla przedsiębiorców, zniesienie możliwości odliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne od podatku PIT.

Izba rozpoczęła prace legislacyjne nad rządowym projektem ustawy o rodzinnym kapitale opiekuńczym. Jej celem jest wprowadzenie dodatkowego wsparcia dla rodzin w postaci rodzinnego kapitału opiekuńczego w postaci pomocy o wartości 12 tys. zł na drugie i kolejne dziecko w wieku od 12. do 36. miesiąca życia. Jak wskazano w uzasadnieniu, projektowane rozwiązanie zmniejszy obciążenia finansowe rodzin, m.in. przez pomoc w zapewnieniu opieki małemu dziecku zarówno przez niepracującego w tym czasie rodzica, jak też przez żłobek, klub dziecięcy czy usługi dziennego opiekuna. Obecnie między pierwszym a trzecim rokiem życia dziecka, tj. między zakończeniem prawa do zasiłku macierzyńskiego a nabyciem prawa do opieki przedszkolnej istnieje luka we wsparciu dla rodziców, ma ją wypełnić rodzinny kapitał opiekuńczy. Projekt jest częścią programu rządowego „Polski ład”. Sejm skierował projekt do rozpatrzenia w Komisji Polityki Społecznej i Rodziny.

Posłowie rozpoczęli prace nad projektem ustawy o gwarantowanym kredycie mieszkaniowym oraz o spłatach tego kredytu dokonywanych w związku z powiększeniem gospodarstwa domowego. Celem nadrzędnym proponowanych rozwiązań, będących elementem programu „Polski ład” jest poprawa warunków mieszkaniowych polskich rodzin oraz powstrzymanie negatywnych tendencji demograficznych. Ustawa wyeliminuje barierę, jaką jest brak wkładu własnego wymaganego przez bank przy udzieleniu kredytu hipotecznego. Państwo obejmie gwarancją spłatę części kredytu finansującej wkład własny. W przypadku urodzenia się drugiego dziecka w rodzinie, Bank Gospodarstwa Krajowego dokona na rzecz kredytobiorcy „spłaty rodzinnej” części gwarantowanego kredytu mieszkaniowego w wysokości 20 tys. zł. Gdy na świat przyjdzie trzecie albo kolejne dziecko, wysokość spłaty rodzinnej wyniesie 60 tys. zł. Wysokość objętej gwarancją części kredytu mieszkaniowego może wynieść do 100 tys. zł. Izba skierowała projekt do dalszych prac w Komisji Infrastruktury oraz Komisji Finansów Publicznych.

Projekt ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi, którego I czytanie odbyło się na posiedzeniu Izby, ma na celu ochronę producentów przez nieuczciwymi praktykami ze strony dystrybutorów tych produktów. Projekt trafił do dalszych prac w Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Komisji Gospodarki i Rozwoju.

Projekt nowelizacji ustawy o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej przewiduje zwiększenie limitu zużywanego oleju napędowego na 1 ha upraw rolnych oraz limitu zużycia oleju napędowego w odniesieniu do 1 dużej jednostki przeliczeniowej bydła, w przypadku prowadzenia przez producenta rolnego chowu lub hodowli bydła, do którego przysługuje zwrot części podatku akcyzowego zawartego w cenie paliwa zakupionego do tej produkcji. Sejm skierował projekt do rozpatrzenia w Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Komisji Finansów Publicznych. Oba projekty są częścią programu „Polski ład” adresowaną do rolników.

Dalsze działania związane z restrukturyzacją i transformacją sektora węgla kamiennego w Polsce są celem projektu nowelizacji ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego oraz niektórych innych ustaw. Proponowane rozwiązania umożliwią pracownikom kopalni, zakładu górniczego lub jego oznaczonej części, nabytych przez Spółkę Restrukturyzacji Kopalń S.A. po 1 września 2021 r. skorzystanie z instrumentów osłonowych i świadczeń socjalnych. Projektem zajmie się Komisja ds. Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych.

Nowelizacja ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw przewiduje wprowadzenie Krajowego Systemu e-Faktur (tzw. KSeF) oraz rozwiązań mających na celu uproszczenie rozliczania przez podatników podatku VAT. Sejm skierował projekt do Komisji Finansów Publicznych.

Stanowiska Senatu

Posłowie rozpatrzyli stanowiska Senatu do pięciu ustaw.

Izba odrzuciła senacką poprawkę do nowelizacji ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw, która skreślała przepis pozwalający Krajowemu Ośrodkowi Wsparcia Rolnictwa na przekazywanie gruntów rolnych z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa pod instalacje OZE w trybie bezprzetargowym spółkom kapitałowym.

W głosowaniu nad stanowiskiem Senatu ws. nowelizacji ustawy o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe oraz niektórych innych ustaw Sejm zgodził się z dwiema poprawkami doprecyzowującymi sposób naliczania tych wynagrodzeń.

Posłowie przyjęli redakcyjną poprawkę Senatu do ustawy o zmianie ustawy o usługach płatniczych, której celem jest zobowiązanie sprzedawców i usługodawców do przyjmowania płatności w formie gotówkowej.

Sejm przyjął także poprawkę Senatu do nowelizacji ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, zapewniającą wejście ustawy w życie za zachowaniem 14-dniowego okresu vacatio legis. Ustawa umożliwia wysyłanie przez Polski Fundusz Rozwoju wezwania do zawarcia umowy o zarządzanie PPK podmiotom, które nie dopełniły tego obowiązku.

Posłowie odrzucili wszystkie poprawki Senatu do nowelizacji ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Podjęte uchwały

Sejm przyjął przez aklamację uchwałę upamiętniającą 50. rocznicę rozpoczęcia odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie oraz w 100. rocznicę śmierci Jarogniewa Drwęskiego Prezydenta Poznania w latach 1919 - 1921. W głosowaniu posłowie podjęli uchwałę: upamiętniającą św. Maksymiliana Kolbe w 80. rocznicę śmierci.

Izba uczciła też chwilą ciszy ofiary sowieckiej agresji z 17 września 1939 r. w jej 82. rocznicę.
Posłowie dokonali ponadto zmian w składach osobowych komisji sejmowych.

Pozostałe decyzje Izby

Izba w głosowaniu przeprowadzonym 16 września odrzuciła wniosek o wyrażenie wotum nieufności wobec Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Grzegorza Pudy.

Sejm nie zgodził się z wnioskami o odrzucenie przedstawionych podczas 36. posiedzenia informacji Ministra Zdrowia ws. organizacji Narodowego Programu Szczepień przy zwiększonej liczbie dostaw szczepionek oraz informacji na temat zutylizowanych dawek oraz Prezesa Rady Ministrów nt. ostatecznego brzmienia Krajowego Planu Odbudowy w wersji uwzględniającej konsultacje społeczne i wnioski Komisji Europejskiej, tym samym przyjmując je do wiadomości.

Wnioski o wyrażenie przez Sejm zgody na pociągnięcie posłów do odpowiedzialności karnej
Sejm zapoznał się ze sprawozdaniami Komisji Regulaminowej, Spraw Poselskich i Immunitetowych ws. wniosków o wyrażenie zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posłów Marty Golbik i Jarosława Urbaniaka. W głosowaniu Izba nie zgodziła się na uchylenie immunitetów obojga posłów.

Informacje i sprawozdania

Przedmiotem informacji bieżącej przedstawionej podczas 37. posiedzenia była sytuacja w ochronie zdrowia. O informację wnioskował klub Koalicja Polska, a przedstawił ją minister zdrowia Adam Niedzielski. Jak powiedział, w ostatnich latach nakłady na ochronę zdrowia wzrosły o 50 mld zł, nastąpił wzrost wynagrodzeń rezydentów, systematycznie powiększana jest lista leków refundowanych, rośnie też liczba studentów kierunków lekarskich. Szef resoru zdrowia zapowiedział także kolejne projekty ustaw, zmieniające system ochrony zdrowia: ustawę o jakości oraz ustawę o modernizacji szpitalnictwa.

Pytania w sprawach bieżących dotyczyły m.in. na granicy polsko-białoruskiej, bezpieczeństwa energetycznego Polski, realizacji programu "Dobry start", oraz programu budowy obwodnic.
Prezes Najwyższej Izby Kontroli Marian Banaś przedstawił Sejmowi Sprawozdanie z działalności NIK w 2020 r. Komisja do Spraw Kontroli Państwowej wnosi o jego odrzucenie.